آموزش اجرای هبلکس
نگهداری هبلکس در پروژه
قبل از اجرای هبلکس بحث نگهداری آن در محیط کارگاه اهمیت فراوانی دارد.
روش تخلیه صحیح بلوک ها با بکارگیری وسایلی همچون لیفتراک، تاورکرین و جرثقیل می باشد، که در صورت استفاده از تاورکرین و جرثقیل می بایست جهت جلوگیری از لب پریدگی بلوک ها در محل اتصال تسمه به بلوک در قسمت بالای بار از تسمه برزنتی استفاده نموده و یا در صورت استفاده از سیم بکسل از نبشی جهت مهار فشارهای احتمالی سیم بکسل بکارگیری گردد.
هنگام تخلیه، بلوکها روی یک سطح صاف و بالاتر از زمین تخلیه و نگهداری شوند. در صورت تخلیه روی سقف، در سطح نزدیک ستون و دیوارهای برشی توزیع گردد. در صورت وجود پوشش پلاستیکی بلوک های چیدمان شده بر روی پالت، یک روز قبل از مصرف، پوشش برداشته شود تا تبادل رطوبتی و حرارتی با محیط اجرا انجام گردد. توجه گردد در پایان هر روز کاری، روی سطح بلوکهای باقیمانده با نایلون پوشیده شود نگهداری و نکات ایمنی چسب بلوک سبک مشابه سیمان می باشد و در هنگام کار با چسب از دستکش استفاده شود. کیسه ها باید روی کف خشک با حداقل فاصله ۱۰ سانتیمتر از زمین قرار گیرند و در معرض بارندگی قرار نداشته باشند حداکثر ۸ عدد کیسه را می توان روی هم قرار داد.
اجرای هبلکس در ردیف اول
رج اول با کنترل دقیق، تراز اجرا گردد. ابتدا امتدادهای اصلی و سپس تقاطع ها کارشود. در زیر کار (محل چیدن بلوکهای دیوار)، با استفاده از ملات ماسه سیمان سطح صاف و تراز به ضخامت ۱0 تا 25 میلیمتر ایجاد گردد. در دیوارهای همکف (در فاصله کمتر از ۳۰ سانتیمتر از سطح خاک) قبل از اجرای ملات یک لایه عایق رطوبتی اجرا شود. پس از نصب هر بلوک سطح آن با برس تمیز شود و سپس به سطوح عمودی چسب بلوک زده میشود. حداقل ضخامت چسب ۲ میلیمتر و حداکثر ۳ میلیمتر میباشد.
برای اجرای چسب، از ماله یا کاردک دندانه دار استفاده شود. بعد از نصب هر بلوک، تراز بودن آن چک شود. اصلاح کردن با ضربات آهسته چکش لاستیکی حداکثر در مدت زمان ۵ دقیقه امکانپذیر است.
اجرای هبلکس با بست رادیکالی و بست تخت
اتصالات هبلکس به دو نوع تقسیم بندی می شوند:
1)بست رادیکالی هبلکس (بست ارتجاعی)
2)بست تخت هبلکس (بست فلزی یا تسمه اتصال دو بلوک)
برای جلوگیری از اثر میان قابی در هنگام وقوع زلزله و اثرات انبساط و انقباض، دیوارها با فاصله حداقل دو سانتیمتر از ستونها، تیرها و دیوارهای بتنی اجرا شده و با بست رادیکالی (بست ارتجاعی) به سازه، جوش یا پیچ رولپلاک شود. همچنین برای کلاف کردن بلوکهای هبلکس از بست تخت (بست فلزی) استفاده می شود. بست تخت، تسمه ای از جنس گالوانیزه و به طول های 20cm و 30cm است که هنگام دیوارچینی در مرز مشترک بین دو بلوک هبلکس بوسیله 4 عدد میخ متصل می گردد.
لازم به ذکر است مطابق پیوست ششم آیین نامه 2800، استفاده از بست کرکره ای (میخ پلاک) که قبل از منتشر شدن این پیوست به منظور کلاف کردن بلوکهای هبلکس استفاده میشد، رد شده و مجریان باید از بست تخت (بست فلزی) استفاده نمایند.
برای دیوار های خارجی در هر دو ردیف و برای دیوار های داخلی در هر سه ردیف بلوک هبلکس، از بست رادیکالی (بست ارتجاعی) و بست تخت استفاده می شود. به طور حدودی به ازای هر مترمربع دیوارچینی بلوک هبلکس، یک عدد بست رادیکالی (بست ارتجاعی) و سه عدد بست تخت (بست فلزی) مورد نیاز است.
فاصله و تعداد شاخک های اتصال با توجه به ارتفاع سازه و نظر طراح کنترل گردد.
پیوست ششم آیین نامه2800
اتصال دیوارها به سازه باید به نحوی انجام شود که در اثر خیز تیرهای زیر و بالای دیوار، جابجایی نسبی طبقات و یا عوامل وارد آورنده نیروی خارج از صفحه از جمله زلزله، باد و …، قطعه دیوار پایدار بماند و عملکرد آن حفظ شود و از ایجاد ترک شدید در دیوار جلوگیری نماید. در این بند نمونه هایی از اتصالات مورد قبول ارائه شده است. جزییات مشروح تر همراه با جداول مقاطع محاسبه شده در «راهنمای طراحی سازه ای و جزییات اجرایی دیوارهای غیر سازه ای– ضابطه شماره 819 مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی» ارائه شده است.
دیوارهای اجرا شده با ملات بستر نازک (ضخامت ملات کمتر از 3 میلی متر) یا چسب های پلی یورتان با استفاده از بست های نازک فولادی منقطع یا پیوسته انجام شود(شکل پ 6-3). میلگردها و بست های مورد استفاده باید طبق ضوابط مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان در مواردی که مورد نیاز است از جنس فولاد ضد زنگ یا فولاد گالوانیزه و یا میلگرد آج دار سرد نورد باشند. حداقل سطح مقطع قطعه مسلح کننده 0.0003 سطح مقطع موثر دیوار در برش خارج از صفحه می باشد. حداکثر فاصله قائم قطعات مسلح کننده در ارتفاع دیوار یک متر می باشد که باید قطعه براساس آن طراحی و محاسبه شود.
آماده سازی ملات چسب هبلکس
برای تهیه ملات چسب آن را داخل یک سطل مناسب ریخته و مطابق دستور العمل درج شده بر روی کیسه چسب مقداری آب به آن اضافه نموده و آن را مخلوط می نمایند. توصیه می شود برای اختلاط بهتر از همزن برقی با سرعت کم انجام شده تا خروج و حذف هوا امکان پذیر باشد. همانطور که می دانیم، پس از مدت کوتاهی از اختلاط، ملات برای مصرف آماده می شود. عمر کارایی ملات چسب حدود 45 دقیقه می باشد لذا باید مقدار ملات مورد نیاز با دقت تعیین شده و ملات بیش از حد تهیه نگردد زیرا به هیچ عنوان اضافه نمودن آب و اختلاط مجدد ملات مجاز نمی باشد.
برای دستیابی به حداکثر مقاومت پیوستگی بین قطعات و ملات، سطوح بلوک ها باید از هر گونه گرد و غبار یا مواد معلق تمیز شوند. برای برطرف کردن گرد و غبار و جلوگیری از جذب آب ملات چسب، سطوح تماس بلوک با چسب را مرطوب نمایید. چسب باید به طور صاف و هموار روی سطوح بلوک ها با استفاده از ماله دندانه دار به پهنای بلوک مورد نظر پخش شود. ضخامت چسب ( ملات نازک )، در سطوح افقی و قائم باید در حدود 2 میلی متر باشد. ویژگی های ملات چسب که مناسب برای استفاده در دیوارچینی با بلوک AAC هستند، در استاندارد ملی ایران به شماره 706 ارائه شده است.
روانی و کارایی چسب باید به میزانی باشد که به راحتی از بین دندانه های ماله عبور کرده و روی سطح بطور یکنواخت پخش گردد و تا زمان قراردادن بلوک در محل خود، شکل دندانه ای چسب ایجاد شده با ماله روی بلوک حفظ گردد.
مزایای فنی چسب بلوکaac
با توجه به آموزه غلط دیوار چینی بلوک هبلکس با ملات سیمان در رج های دو به بعد که موجبات تحمیل خسارت های جبران ناپذیر در زمینه ایجاد ترک های مکرر و … را به سازنده فراهم می آورد، توصیه اکید کلیه کارشناسان و مجریان ساختمان بکارگیری چسب مخصوص بلوک هبلکس در اجرای فرآیند دیوار چینی می باشد لذا در ادامه به معرفی برخی از مزایای فنی اجرائی و اقتصادی چسب مذکور پرداخته شده است:
1- افزایش چند برابری سرعت اجرا با بکارگیری چسب در مقایسه با ملات ماسه و سیمان.
2- چسبندگی فوق العاده بین بلوک های هبلکس و همجنس شدن هبلکس ها در فضای درز اتصال ( با توجه به مواد تشکیل دهنده مشابه هبلکس و چسب بلوک).
3- جلوگیری از انتقال رطوبت در هنگام استفاده از چسب مخصوص بلوک AAC بر خلاف ماسه و سیمان.
4- در هنگام استفاده از چسب مخصوص بلوک هیچگونه درزی بین بلوک ها بدلیل حجم کم چسب ایجاد نمی شود، در حالیکه در زمان استفاده از ملات ماسه و سیمان حداقل به اندازه دو سانتی متر درز ایجاد خواهد شد که ضرورت بکارگیری خاک گچ یا سیمان سفید را دو چندان خواهد نمود.
مقدار مورد نیاز چسب برای اجرای دیوارهای AAC بستگی به ضخامت دیوار (یا همان ضخامت هبلکس) دارد، ولی معمولا برای اجرای یک مترمکعب هبلکس، مقدار 23 کیلوگرم چسب لازم است.
تیغه چینی با هبلکس
در زمان اجرای هبلکس، سطح بلوک ها باید مرطوب باشد. برای اجرای بلوک های بعدی باید سطوح عمودی و افقی با ماله دندانه دار چسب زده و قبل از چسب زدن سطح بلوک ها با برس تمیز شود. در هنگام نصب بلوک، ابتدا لبه، دور از اتصال بلوک گذاشته و سپس قسمت اتصال در محل خود قرار گیرد. از لغزاندن بلوک خودداری و ملات های اضافی با کاردک تمیز شود.
کاردک به صورت ۴۵ درجه نسبت به بلوک قرار گیرد و حرکت به گونه ای باشد که لبه تیز به سمت درز نباشد. هم پوشانی بلوک ها باید حداقل ۱۵ سانتی متر (حداقل فاصله درزهای قائم ۱۵ سانتی متر است) و برای هر رج باید ثابت باشد.
در تقاطع زاویه دار دیوار ها، سطح فارسی بر در وجه خارجی قرار گیرد و به عبارت دیگر درز قائم روی هم قرار نگیرد. برای اجرای شاغولی دیوار، تراز و امتداد هر بلوک پس از نصب کنترل شود. دیوار فرعی با ضخامت کمتر از دیوار اصلی با فاصله اجرایی حدود 2 سانتی متر و با استفاده از نوارهای فولادی با فاصله یک متر، به دیوار اصلی متصل می شوند. اتصال دیوارهای فرعی L شکل که هم ضخامت باشند، به صورت لاریز اجرا شود.
وال پست دیوار هبلکس
در صورتیکه ارتفاع دیوار از 3 متر بیشتر باشد باید از کلاف افقی متصل به اسکلت ساختمان استفاده نمود. در صورتیکه طول دیوار از 4 متر و یا 40 برابر ضخامت دیوار، بیشتر باشد باید از پشت بند یا کلاف قائم متصل به اسکلت ساختمان استفاده شود. لبه قائم و افقی تیغه ها نباید آزاد باشد.
برشکاری هبلکس
برشکاری با اره دستی، اره نواری و لوازم نجاری به ابعاد و شکل دلخواه قابل انجام است. در صورت برش با لوازم برقی، از ماسک و لوازم ایمنی استفاده شود.
سوراخکاری هبلکس
سوراخکاری با دستگاه برش دوار انجام شود. قطر سوراخ ازیک سوم عمق بلوک بیشر نشود. اطراف سوراخ های بزرگر باید با توری فلزی تقویت گردد. در صورتی که عمق شیار از یک سوم عمق بلوک بیشر باشد، باید در هر ۲ رج با دو میلگرد ۸ دو سرگونیا تقویت انجام گردد.
اجرای تاسیسات روی هبلکس
برای مسیرهای تاسیسات می توان شیارعمودی و سوراخکاری در دیوارها اجرا نمود. بعد از اجرای تاسیسات، مسیرها و سوراخ های اضافی با چسب ملات بلوک پر شود.
لکه گیری سطح دیوار هبلکس
برای ترمیم پریدگی ها و لکه گیری می توان از چسب بلوک هبلکس استفاده نمود. قبل از اجرا سطح با برس تمیز شود. لکه گیری با استفاده از کاردک انجام می شود. سپس سطح با یک سوهان ریز یا سمباده، صاف و آماده رنگ آمیزی می شود.
سیمان کاری هبلکس
بلوک های aac (هبلکس) دارای سطح صاف و یک دست هستند. با توجه به جذب آب زیاد هبلکس، قبل از سیمان کاری، حتما سطح آن باید رطوبت دهی شود. در این صورت چسبندگی سیمان به هبلکس به بهترین نحو انجام میگیرد.
نصب در و پنجره دیوار هبلکس
نصب درب و پنجره مستقیما بر روی بلوک AAC انجام می گیرد و بهتر است برای قرارگیری چهارچوب های فلزی از ملات ماسه سیمان استفاده شود.
نازک کاری دیوار هبلکس
با توجه به سطح صاف می توان دیوار را با اجرای کاغذ دیواری، لایه ی نازک گچ، پلاستر سیمان، سرامیک، پوششهای طرحدار آکریلیک یا مات آماده پوشش داد. قبل از اجرای نازک کاری و نماسازی غیر خشک، سطح بلوک ها به طور کامل تمیز و سپس مرطوب گردد. در محل ناپیوستگی دیوارها (گوشه ها، کنار بازشوها و …) می توان از مش های فایبرگلاس استفاده کرد.
حداقل زمان عمل آوری پلاستر و سطوحی که با ملات ماسه سیمان اجرا شده اند ۳ روز است که سطح دیوار باید مرطوب نگه داشته شود. در محل اتصال مصالح متفاوت در نما (مانند محل اتصال بلوک AAC با دیوار برشی بتن آرمه یا اسکلت بتنی و فلزی)، از رابیتس (با جهت تسمه افقی) استفاده شود. در ساختمان های صنعتی و پارکینگها میتوان بلوکهای AAC را به طور مستقیم با رنگ آکریلیک رنگ آمیزی نمود.
آیا دیوار هبلکس ترک می خورد؟
خیر، البته اگر به طور اصولی اجرا شود. برای مثال باید قبل از اجرای رج اول از ملات ماسه سیمان استفاده کرد، و 48ساعت باید از اجرای رج اول بگذرد تا بقیه رج ها کار شود. نکته دیگر باید دیوار شاقولی و تراز اجرا شود. و نکته دیگر استفاده از بست ارتجاعی هبلکس و بست تخت هبلکس برای نبشی کشی آن است. نکته آخر که بسیار مهم است، برای گچ کاری و سیمان کاری دیوار های هبلکس،بلوک ها باید به طور کامل رطوبت دهی شوند.
برای نازک کاری و سیمان کاری هبلکس چه نکاتی باید رعایت شود؟
همانطور که در مقاله درباره هبلکس توضیح داده شد، به علت جذب آب بالای هبلکس، برای گچ کاری و سیمان کاری، بلوکها باید به طور کامل رطوبت دهی شوند.